Spirituele groei is een reis die veel mensen aangaan om innerlijke vrede, begrip en verlichting te vinden. Echter, net zoals bij elke reis, zijn er valkuilen die deze ´spirituele verlichtingsweg´ kunnen bemoeilijken. Twee van deze valkuilen zijn spirituele bypass en spiritueel narcisme. Hoewel ze verschillend zijn, hebben ze gemeenschappelijke kenmerken en kunnen ze beide het pad naar spirituele groei en authenticiteit, belemmeren.
De bewustzijnsschaal van David Hawkins vormt al meer dan 16 jaar een essentieel onderdeel van de Gelukscoach opleiding. Dit instrument helpt mensen te begrijpen dat verschillende bewustzijnsstaten leiden tot verschillende ervaringen. Zo kunnen we bijvoorbeeld, ervaren als we boos zijn en dit via onze projectiemechanismen naar buiten toe projecteren, dat er een rimpeleffect van meer boosheid kan ontstaan. Ik leer mensen altijd om alle delen, ook de schaduw, onder ogen te zien en het streven naar een hoger bewustzijn los te laten. Het is namelijk geen doel op zich.
Een typisch voorbeeld van spirituele bypassing doet zich voor wanneer iemand zichzelf vertelt geen boosheid te mogen voelen omdat ze zichzelf als spiritueel beschouwen. `Het zou niet passen bij spirituele mensen`. Ze kunnen de emotie van boosheid onderdrukken in plaats van deze te erkennen, te begrijpen en er op een gezonde manier mee om te gaan. Dit kan leiden tot innerlijke conflicten tussen hun ware emoties en hun externe uitingen van spiritualiteit. Bovendien kunnen ze geneigd zijn om situaties of mensen te vermijden die hun innerlijke gemoedstoestand kunnen verstoren, wat niet strookt met hun spirituele idealen, vanuit een dieperliggende angst om weer te zakken in bewustzijn. Een hoog of laag bewustzijn is geen graadmeter dat je geweldig bent, het laat alleen zien dat je menselijk bent en welke ervaringen veelal ontstaan bij een bepaalde bewustzijnsstaat.
Spirituele bypass, een term geïntroduceerd door psycholoog John Welwood, verwijst naar de neiging om emotionele problemen te omzeilen. Dit fenomeen treedt op wanneer mensen proberen pijnlijke menselijke emoties, trauma's of onopgeloste problemen te vermijden door zich te concentreren op spirituele ideeën zoals ´eenheidsbewustzijn´, ´vergeving´, ´alles is liefde en licht´ of zich verschuilen achter concepten van 'alles is zoals het moet zijn', 'alles is goed zoals het nu is' of ´overal waar je je tegen verzet, trek je aan´ of ´we zijn allen één´, ´iedereen is in de kern goed' enzovoort.
Helaas 'is niet alles liefde', noch 'zijn we allen één', en 'is niet iedereen in de kern goed'. Dit zijn allemaal bedachte manieren om te vergoelijken wat je werkelijk voelt. Spirituele bypassing omzeilt de diepgaande ervaring van menselijke emoties en complexiteit, waardoor we de kans missen om echt te groeien en te begrijpen. Bovendien negeren deze benaderingen het feit dat er ook kwaadheid in de wereld bestaat, wat ons vermogen om de realiteit volledig te omarmen belemmert. Bewustzijn heeft niet te maken met het vermijden van de nare dingen in de wereld. Het is er. Juist door het onder ogen te komen, worden we bewust en vermijden we geen bypassing. Als we ervoor kiezen om de nare aspecten van het leven niet onder ogen te zien, zijn we weer aan het vermijden. Het bewustzijn groeit juist door moedig en eerlijk te zijn over alle aspecten van het menselijk bestaan, zelfs de ongemakkelijke en pijnlijke.
Hoog versus laag bewustzijn
Sommige mensen streven naar een hoog bewustzijnsniveau om die lagere staten te vermijden of te verdoven. Mensen die zich in een hogere staat bevinden, ervaren dit als een toestand die ze willen behouden omdat het goed voelt om in die hoge staat van bewustzijn te blijven. Het is belangrijk om te erkennen dat spirituele groei niet betekent dat men volledig vrij is van menselijke emoties en uitdagingen, maar eerder dat men leert om ze op een gezonde en constructieve manier te omarmen en te verwerken.
Spirituele bypassing is eigenlijk een soort verslaving, waarbij mensen steeds weer zoeken naar manieren om in 'hogere staten' te verblijven en het 'lagere' te omzeilen. Maar we zijn hier om ´mens te zijn´ en te ontwaken als mens. Spirituele bypass biedt vaak een kortetermijnoplossing voor het omgaan met moeilijkheden, maar het leidt zelden tot echte heling of echte menselijkheid. De schadelijke effecten van langdurige spirituele bypass kunnen talrijk zijn, waaronder:
- Onderdrukken van ware gevoelens en angsten, verbergen van schaamte, schuld, boosheid enzovoort.
- Emotionele verwarring door het niet erkennen van pijnlijke emoties waardoor innerlijke conflicten ontstaan,
- Dwangmatige vriendelijkheid, een facade zonder ware gevoelens te uiten, wat kan leiden tot onoprechtheid in relaties.
- Vermijden van confrontatie met de realiteit, moeilijke situaties of conflicten te vermijden door zich te verschuilen achter spirituele overtuigingen,
- Het doen alsof alles fijn en goed is, terwijl dat eigenlijk niet zo is,
- Mensen die anders denken of negatief zijn vermijden, terwijl deze mensen juist blinde vlekken kunnen blootleggen,
- Spiritueel narcisme, waarbij mensen hun spirituele praktijken gebruiken om een gevoel van superioriteit te creëren of anderen kleineren.
- Onvermogen om emotionele diepgang te ervaren: Door emoties te onderdrukken en te vermijden, kunnen mensen oppervlakkige relaties ontwikkelen en een gebrek aan emotionele verbondenheid ervaren,
- Verlies van authenticiteit: Spirituele bypassing kan ervoor zorgen dat mensen hun ware zelf verbergen achter een facade van spirituele verlichting, waardoor ze de verbinding met hun eigen authenticiteit verliezen,
- Overdreven focus op positiviteit,
- Ervan overtuigd zijn dat je alles vanuit goede bedoelingen doet,
- Devalueren van mensen die 'anders denken', projecteren van negatieve gevoelens op anderen,
- Lage morele intelligentie.
Ik heb met veel mensen gewerkt die in een spirituele bypass zijn beland en die echt moesten herstellen van deze overtuigingen. Eigenlijk ontwijken ze hiermee hun eigen menselijkheid. Wanneer mensen pijnlijke emoties, trauma's of onopgeloste problemen vermijden door zich te richten op spirituele ideeën zoals eenheid, vergeving en het concept van 'alles is zoals het moet zijn', bevinden ze zich in een staat van spirituele bypass. Ze zijn zich dan feitelijk onbewust. Dit is niet alleen lastig voor henzelf, maar ook voor anderen. Wanneer ze in de rol stappen van trainer of coach kan het helemaal lastig worden. Macht, aandacht en bekendheid kunnen namelijk verleidelijk en verslavend zijn.
Bovendien heb je eigenlijk geen contact met je lichaam, daar waar de emoties zijn. Als je alleen maar in termen van eenheidsbewustzijn, liefde en licht denkt, verlies je het contact juist met je lichaam.
Het is gemakkelijker om tijd door te brengen in een veranderde bewustzijnstoestand dan om tijd te besteden aan het onder ogen zien van je pijn. Bovendien is het gemakkelijker om op anderen te projecteren, dan je eigen issues onder ogen te zien.
Spirituele Bypass: Het Vermijden van Emotionele Werkelijkheid
Spirituele bypass zoekt naar een Quick Fix om uit de pijnlijke emoties te komen. Het is een vorm van vermijding, en omdat het een vorm van vermijding is, is het ook een vorm van weerstand. In feite is spiritueel bypassen de schaduwzijde van spiritualiteit. Het is een hardnekkige schaduw, die zich in vele vormen manifesteert.
Het basisidee achter spirituele bypass is het vermijden van onaangename mentale toestanden of emoties in dienst van een of ander spiritueel "doel". Wat we uiteindelijk doen, is onszelf verdoven voor onze eigen reactieve negatieve emoties en dan geloven dat die verdoving een vooruitgang is op het pad.
Vaak kan het ook ontstaan door ons eigen zelfoordeel, dat wil zeggen dat we een negatieve emotie kunnen hebben, zoals boosheid. We weten dat die mentale toestanden schadelijk zijn voor onszelf en misschien voor anderen. En dus draaien we ons vanwege ons zelfoordeel van hen weg, we draaien ons van die soort toestanden in onszelf af, we worden minder bewust van hen en we kunnen er minder goed mee omgaan als gevolg daarvan. Dit is een voorbeeld van een ongezond of misschien soms zelfs dogmatisch gebruik van spiritualiteit.
Maar ik denk dat het belangrijkste punt dat ik wil maken met betrekking tot spirituele bypass is dat het ons allemaal overkomt, denk ik, het is dus iets waar we echt allemaal op moeten letten. Het is een valkuil waar mensen regelmatig in terechtkomen, of ze nu op een religieus pad zijn, een niet-religieus pad of wat dan ook. En ik denk dat het belangrijkste is om in gedachten te houden om onaangename toestanden niet te vermijden wanneer ze zich voordoen, maar ze te verwelkomen, ermee te confronteren en te begrijpen in plaats van te proberen ze weg te duwen.
Als we in de bypass zitten, zijn we ons echt niet bewust van wat we doen en het is dat gebrek aan bewustzijn dat het probleem is. Dat wil zeggen dat we de onaangename mentale toestanden vermijden, de onaangename emoties, denkend dat de verdoving die daaruit voortvloeit op de een of andere manier een spirituele vooruitgang is, denkend dat we naar een hoger niveau van bewustzijn gaan door dat te doen.
Natuurlijk kunnen mensen prachtige staten van sereniteit bereiken terwijl ze op een meditatiekussen zitten. Maar zodra ze dat kussen verlaten en terugkeren naar hun dagelijks leven, worstelen ze om hun ervaringen te integreren. In plaats daarvan blijven ze terugkeren naar het kussen om die staten opnieuw te bereiken, in plaats van te werken aan integratie, wat eigenlijk het aanpakken van het trauma inhoudt, want zodra er nog steeds mensen in jouw omgeving mensen zijn die je triggeren, mag je je innerlijke demonen ontmoeten.
Spiritueel Narcisme: Het Ego Verhuld in Spiritualiteit
Spiritueel narcisme, een term ontwikkeld door psychiater John M. Doris, beschrijft het gebruik van spirituele overtuigingen om het ego te versterken en een gevoel van superioriteit te cultiveren. Mensen met spiritueel narcisme gebruiken hun spirituele kennis en ervaringen als middel om zichzelf te verheffen boven anderen.
Dit kan manifesteren in verschillende vormen, zoals het neerbuigend behandelen van anderen die niet op hetzelfde spirituele niveau lijken te zijn, het zichzelf zien als verlicht of 'uitgekozen', of het zoeken naar externe validatie van hun spirituele status. In plaats van het streven naar spirituele groei als een middel tot verbondenheid en begrip, wordt het een voertuig voor zelfverheerlijking en afgescheidenheid.
Spiritueel narcisme is een subtiel maar verraderlijk fenomeen omdat het vaak vermomd is als oprechte spirituele toewijding. Het is belangrijk voor mensen die zich bezighouden met spiritualiteit om waakzaam te zijn voor de opkomst van spiritueel narcisme. Je voelt ook wanneer het echt is of niet. Luister daarnaar.!
Natuurlijk is spirituele wijsheid geen flauwekul; er zijn echter wel flauwekul spirituele trainingen en mensen die deze benadering misbruiken. Echte spirituele wijsheid maakt mensen kwetsbaarder en ontvankelijker voor de gevoelens van anderen. Dit betekent ook dat je meer, en wezenlijker, wordt geraakt door anderen. Maar de spirituele narcist is juist mínder gevoelig en meer met zichzelf bezig. De zogenaamde spirituele inzichten worden hier volledig als verdedigingslinie ingezet.
Wat dan wel?
Het betekent het omarmen van de volledige menselijke ervaring, inclusief de uitdagingen en moeilijkheden die daarbij horen. Het betekent ook het erkennen van onze eigen zwakheden en beperkingen, en het omarmen van onze menselijkheid in al zijn facetten.
Jij kunt kiezen voor de korte route, de bypass, naar je spirituele leven, en slaat daarbij het menselijke aspect over. Hiermee loop je precies voorbij aan wat we hier op aarde komen doen: het volledig ervaren van mens-zijn. Je kunt ook kiezen om de authentieke route te lopen, kijk eens naar jonge kinderen, ze geven vaak het goede voorbeeld.
Hun spontaniteit, nieuwsgierigheid en onbevangenheid tonen ons hoe we kunnen leven vanuit een diepere verbinding met onszelf en anderen.
Vroeger vond ik dat het goed is om aan persoonlijke groei te doen, later voegde ik eraan toe dat het goed is om aan persoonlijke groei te doen, maar wel vanuit het idee dat je helemaal goed bent zoals je bent. Het idee dat persoonlijke groei plaatsvindt vanuit het besef dat je al helemaal goed bent zoals je bent, vind ik waardevol perspectief. Dit impliceert dat persoonlijke ontwikkeling niet draait om het 'repareren' van jezelf omdat je inherent gebrekkig zou zijn, maar eerder om het verkennen en ontwikkelen van je potentieel als individu.
Mensen volgen talloze therapieën, retraites, opleidingen, workshops, enzovoort en het lijkt nooit genoeg. Ten eerste kan het wijzen op een voortdurende zoektocht naar zelfverbetering, wat op zichzelf een positieve en gezonde ambitie kan zijn, maar ook een verslaving. Aan de andere kant kan het ook wijzen op een gebrek aan tevredenheid met zichzelf zoals ze zijn, wat kan leiden tot een continue zoektocht naar externe bronnen van validatie of vervulling. Het kan een probleem worden als het een obsessie wordt en leidt tot een gevoel van nooit goed genoeg zijn.
Het is belangrijk om een balans te vinden tussen zelfacceptatie en persoonlijke groei. Het erkennen en omarmen van je eigen waarde en uniciteit, je bent namelijk echt helemaal goed zoals je bent, met je lagere en hogere gevoelens. Maar overdrijf niet, blijf er niet in hangen en weet dat je omgeving je zowel kan triggeren als verblijden.
