25 juni 2021 

Dankbaarheid voor verpleegkundigen

Deze toolkit voor verpleegkundigen en verzorgenden is ontworpen om het sociale en emotionele welzijn van verpleegkundigen en verzorgenden te ondersteunen.

Het is gebaseerd op decennia van wetenschappelijk onderzoek over de voordelen van dankbaarheid. Je kunt dit hulpmiddel en de inzichten gebruiken om verpleegteams te ondersteunen. De dankbaarheidspraktijk voor verpleegkundigen is ontwikkeld door samenwerking tussen de American Nurses Foundation en het Greater Good Science Center aan de Universiteit van Californië, Berkeley.

Wat is dankbaarheid?

Een erkenning dat er goedheid in ons leven is, geschenken (of voordelen) die we hebben ontvangen en mogelijk als vanzelfsprekend beschouwen. Deze goedheid komt vaak voort uit de acties (of bijdrage) van een ander persoon. Wanneer we dankbaar zijn, erkennen we de bedoeling en de moeite die in deze actie is gestoken en de voordelen die ze ons geven.

Dankbaarheid doet er toe omdat dankbare mensen:
o rapporteren hogere niveaus van geluk en tevredenheid met het leven.
o zijn beter bestand tegen stress.
o kunnen beter opschieten met anderen.
o zijn minder depressief.
o bereiken meer.
o zijn behulpzamer en genereuzer.

In de afgelopen drie decennia, studies hebben consequent sterke voordelen van dankbaarheid voor onze mind, lichaam en relaties geïdentificeerd.

Waarom dankbaarheid er toe doet

Dankbaarheid motiveert mensen om positieve veranderingen in hun leven en in de wereld om hen heen te creëren door gevoelens van:
o VERBINDING: Dankbaarheid beloont ons met een sterk netwerk van ondersteuning en aanmoediging, waardoor we het gevoel krijgen dat we grote uitdagingen kunnen aangaan.
o VERHEFFEN NAAR HOGER PLAN: Dankbaarheid inspireert en motiveert ons, om gezonder en genereuzer mensen te worden en betere en productievere werknemers.
o NEDERIGHEID: Dankbaarheid uiten benadrukt hoe andere mensen hebben bijgedragen aan de goedheid en successen in ons leven.
o GENEROSITEIT: Dankbaarheid moedigt ons aan om het goede dat anderen ons hebben gegeven te erkennen en versterkt de warme gloed van vriendelijkheid.

Waarom dankbaarheid fysiek

Dankbaarheid verbetert:
o Slaap
o Neiging om te bewegen
o Cardiovasculaire gezondheid
o Stemming, optimisme, hoop

Dankbaarheid vermindert:
o Middelenmisbruik
o Cortisol
o Bloeddruk
o Suïcidale gedachten
o Ontstekingen
o Ervaren stress en depressie bij zorgverleners

(1) ONDERZOEK:

Groep 1: Schrijf gedurende 3 weken wekelijks een dankbrief aan een andere persoon
Groep 2: Schrijf over diepste gedachten en gevoelens met betrekking tot stressvolle ervaringen
Groep 3: Geen instructies gekregen voor een schrijfactiviteit, gewoon schrijven

RESULTATEN:

Groep 1 rapporteerde significant betere mentale gezondheid dan de andere groepen (Studie van Wong, Owen, Gabana & Gilman (2015))

(2) ONDERZOEK:

Patiënten met stadium B hartfalen waren gedurende 2 maanden gevolgd, 50% van hen hield een dagelijks dankbaarheidsdagboek bij (Study by Redwine et. al. (2016))

RESULTATEN:

o Na de 2 maanden, degenen die dankbaarheidsdagboeken bijhielden vertoonden minder ontstekingen en een lager risico op toekomst hartfalen dan de andere deelnemers aan de studie.
o Ze vertoonden ook een gezondere hartslag in rust.

(3) ONDERZOEK

Patiënten die op een psychiatrische afdeling waren opgenomen, konden 1 van 9 positieve psychologische oefeningen gedurende 8 weken doen, inclusief het schrijven van een dankbrief en een dankbaarheidsdagboek bijhouden. (Study by Cheng, Tsui & Lam (2015))

RESULTATEN:

o Deze patiënten rapporteerden minder angst en depressie dan degenen die standaardbehandelingen kregen.
o Patiënten rapporteerden het grootste voordeel van de dankbaarheid oefeningen, vooral de dankbrief.

Dankbaarheid op de werkplek

Dankbaarheidsonderzoek:
o Mensen zijn minder geneigd om dankbaarheid te uiten op het werk
o 60% NOOIT of zeer zelden bedankt iemand op het werk.
o Slechts 10% sprak dankbaarheid uit bij het werken aan een bepaalde dag.
o 35% was bang dat het uiten van dankbaarheid ertoe zou leiden dat collega’s profiteren van hen.

Voordelen dankbaarheid op de werkplek

o Een “dankjewel” van een manager geeft mensen een sterk gevoel van eigenwaarde, wat leidt tot toename van motivatie en productiviteit; dankbaarheid ontvangers ervaren ook meer vertrouwen.
o Wanneer medewerkers dankbaarheid voelen, lijken ze meer toegewijd aan hun organisatie en hun collega’s.
o Dankbaarheid oefenen verhoogt het welzijn van werknemers en vermindert het ziekteverzuim.
o Door op het werk ‘dank je wel’ te zeggen, voelen mensen zich gelukkiger en het horen van “bedankt” maakt hen gelukkiger en productiever.
o Slechts 18% vond het uiten van dankbaarheid door een manager zwak, 93% zei dat dankbare managers meer kans van slagen hebben.
o Volgens het Amerikaanse ministerie van Arbeid is de nummer één reden waarom mensen hun baan verlaten is omdat ze zich niet gewaardeerd voelen.

BOUW AAN EEN CULTUUR VAN DANKBAARHEID

Hoe?

  • Pogingen om dankbaarheid te kweken zijn het meest effectief wanneer ze zijn ingebouwd in de organisatiecultuur, individuele dankbaarheid leidt naar systemische verandering.
  • Uitingen van dankbaarheid en dankbaarheidsprogramma’s als geheel mag de werknemers niet worden opgedrongen.
  • Zie dankbaarheid eerder als een oefening aangemoedigd wordt om met elkaar te kunnen groeien.
  • Dankbaarheid zal gedijen als het niet alleen als onderdeel wordt gedaan van een teambuilding of op bepaalde tijden van het jaar maar is verbonden met terugkerende initiatieven om een positieve, zorgzame cultuur te bevorderen.

Dankbaarheid is een van de vele wegen naar welzijn zo zijn er uiteraard nog meer Positieve Psychologie Interventies die bijdragen aan een positieve groeicultuur.

Dankbaarheid en je immuunsysteem

Nieuw onderzoek suggereert dat dankbaarheid een indirecte rol speelt bij het verbeteren van onze gezondheid. Dankbaar zijn lijkt veel positieve effecten op ons leven te hebben. In feite kunnen dankbare mensen beter slapen, een gezonder hart hebben en minder pijntjes en kwalen ervaren. Maar wat gebeurt er in ons lichaam als we dankbaar zijn? Als mensen dankbaar zijn, is een van de eerste dingen die ze willen doen, iets teruggeven.  Misschien leidt dat niet direct tot een betere immuunfunctie. Maar het leidt wel tot meer steun, en dat is interessant.

De effecten van dankbaarheid op de gezondheid genuanceerder kunnen zijn dan eerder onderzoek suggereert. Het betekent niet dat dankbaarheid geen rol speelt, het lijkt tenslotte vriendelijker en behulpzamer gedrag aan te moedigen. Maar het kan alleen een indirecte rol spelen. Als we proberen voor onze eigen gezondheid te zorgen, is de beste manier om dat te doen misschien door voor anderen te zorgen", zegt Eisenberger.  Een manier om andere mensen te helpen is door ervaringen van dankbaarheid.

Oefenen?

Schrijf je dan in voor een 21-daagse Thnx4Nurses-dankbaarheid, klik hier.

Of begin zelf, tijd ongeveer 15 minuten.

We weten uit baanbrekende studies van dankbaarheid dat het gaat om:

  • het erkennen van de goede dingen – of “geschenken” – waarvan we genieten in onze leven dankzij de inspanningen van een ander,
  • het waarderen van de positieve impact van deze geschenken.

Studies suggereren ook dat wanneer mensen worden bedankt voor iets dat ze hebben gedaan, ze graag horen welke inspanning hiertoe heeft bijgedragen.

Deze oefening omvat het zeggen van een “dankjewel” aan iemand anders met drie belangrijke componenten:
1) Beschrijf wat die andere persoon voor je heeft gedaan.
2) Erken de inspanning die hun acties hebben gehad en de kwaliteit die hun inspanningen illustreren.
3) Leg uit hoe hun acties jou hebben geholpen of welke voordelen het heeft gegeven.

Oefening 2

Denk aan iemand die iets voor je heeft gedaan waarvoor je enorm dankbaar bent, maar aan wie je nooit deze diepe dankbaarheid hebt gedeeld. Dit kan een familielid, vriend, leraar of collega zijn. Probeer iemand te kiezen die nog leeft en die je nog persoonlijk kunt ontmoeten. Als fysieke afstand je ervan weerhoudt om een bezoek te brengen, kun je ervoor kiezen om een telefoon- of videochat te regelen.

  1. Schrijf alsof je deze persoon rechtstreeks aanspreekt
  2. Maak je geen zorgen over perfecte grammatica of spelling.
  3. Beschrijf in specifieke bewoordingen wat deze persoon deed, waarom je deze persoon dankbaar bent en hoe deze persoon zich gedraagt en jouw leven heeft beïnvloed. Probeer zo concreet mogelijk te zijn.
  4. Beschrijf wat je nu in je leven doet en hoe je zijn of haar inspanningen vaak herinnert.
  5. Probeer je brief te beperken tot ongeveer één pagina (~300 woorden).
  6. Probeer vervolgens, indien mogelijk, je brief persoonlijk te bezorgen door deze stappen te volgen:
  7. Plan een bezoek met de ontvanger. Laat die persoon weten dat je hem graag wilt zien en iets speciaals wilt delen, maar onthullen niet het exacte doel.
  8. Wanneer je elkaar ontmoet, laat de persoon dan weten dat je hem dankbaar bent en graag een brief zou willen voorlezen waarin jij je dankbaarheid voorleest
  9. Vraag dat ze niet onderbreken totdat je klaar bent.
  10. Neem de tijd om de brief te lezen. Let tijdens het lezen op hun reactie en de jouwe.
  11. Sta open voor hun reactie nadat je klaar bent met lezen en bespreek je gevoelens samen.
  12. Vergeet niet om de brief aan de persoon te geven als je weggaat.

Oefening 3, cultiveren dankbaarheid als verpleegkundige (dankbaarheidsdagboek)

Er is geen goede of foute manier om een dankbaarheidsdagboek bij te houden, maar hier zijn enkele algemene richtlijnen.

  • Schrijf maximaal vijf dingen op waarvoor je dankbaar bent.
  • Doe deze oefening niet alleen in je hoofd. De dingen die je opsomt, kunnen relatief klein van belang zijn of relatief groot. Het doel van de oefening is om een goede gebeurtenis te onthouden, of een goede ervaring, persoon of ding in je leven, geniet dan van de goede emoties die ermee gepaard gaan. Terwijl je schrijft, zijn dit er negen belangrijke tips:
    1) Wees zo specifiek mogelijk – specificiteit is de sleutel tot het koesteren van dankbaarheid. “Ik ben dankbaar dat mijn collega’s me soep hebben gebracht omdat ik nog geen tijd had om te lunchen is effectiever dan alleen “Ik ben dankbaar voor mijn collega’s.”
    2) Ga voor diepte boven breedte. In detail uitweiden over een bepaald persoon of ding waarvoor je dankbaar bent, draagt bij aan meer voordelen dan een oppervlakkige lijst van veel dingen.
    3) Word persoonlijk. Focussen op mensen voor wie je dankbaar bent heeft meer impact dan focussen op dingen waarvoor je bent dankbaar.
    4) Bedenk hoe je leven eruit zou zien zonder bepaalde mensen of dingen, in plaats van gewoon alle goede dingen bij elkaar optellen. Wees dankbaar voor de negatieve uitkomsten die je hebt vermeden, ontsnapt, voorkomen of verandert in iets positiefs, probeer dat geluk niet als vanzelfsprekend te beschouwen.
    5) Zie goede dingen als ‘geschenken’. Als je de goede dingen in je leven als geschenken beschouwt, voorkom je dat ze als vanzelfsprekend worden beschouwd. Probeer te genieten en te genieten van de geschenken die je hebt ontvangen.
    6) Geniet van verrassingen. Probeer gebeurtenissen vast te leggen die onverwacht of verrassend waren, aangezien deze de neiging hebben om sterkere niveaus van
    dankbaarheid.
    7) Herzie als je herhaalt. Schrijven over dezelfde mensen en dingen is oké, maar richt je op een ander aspect in detail.
    8) Schrijf regelmatig. Houd je dankbaarheidsdagboek open samen met een pen in een opvallende ruimte als herinnering. Of je schrijft om de dag of één keer per week, legt je vast op een vaste tijd om een dagboek bij te houden en komt die toezegging na. Maar…

Overdrijf het niet. Er zijn aanwijzingen dat af en toe schrijven (1-3 keer per week) voordeliger is dan dagelijkse dagboeken. Dat kan zijn omdat we ons aanpassen aan positieve gebeurtenissen en er snel gevoelloos voor kunnen worden – daarom helpt het om te genieten van verrassingen.

Oefening 4,cultiveren dankbaarheid als verpleegkundige (wandeling)

Trek een week lang elke dag 20 minuten uit om in je eentje naar buiten te gaan. Je kunt manieren onderzoeken om dit op de weg van/naar het werk, na het werk of tijdens een lunchpauze. Probeer je aan dit schema te houden, tenzij het weer extreem slecht is.  Probeer tijdens het lopen zoveel mogelijk positieve dingen om je heen op te merken. Dit kunnen bezienswaardigheden, geluiden, geuren of andere sensaties zijn. Je kunt je bijvoorbeeld concentreren op de hoogte van een boom die je nog nooit eerder hebt opgemerkt, de ingewikkelde architectuur van een gebouw in de straat, de zon uit een raam of plas, de geur van gras of bloemen, of de manier waarop andere mensen op elkaar letten terwijl ze door drukke straten navigeren.

Terwijl je elk van deze positieve dingen opmerkt, erken ze allemaal in je mind,  laat ze niet zomaar aan je voorbij glippen. Pauzeer voor een moment als je elk ding hoort of ziet en zorg ervoor dat het zich registreert met je bewuste bewustzijn, echt het horen van de fijne kneepjes van elk geluid en object. Probeer te identificeren wat dat ding plezierig voor je maakt. Laat de sensaties rond je roept gevoelens van dankbaarheid op voor het geschenk van het leven en het leven dat ze vertegenwoordigen. Ontdek manieren waarop je kunt reageren in dankbaarheid, misschien met een kleine of stille terugkeer van positieve gedachten gericht op wie en wat je ziet. Probeer elke dag een andere route te lopen, zodat je niet te veel aan een van deze dingen gewend raakt en ze gaat nemen als vanzelfsprekend.

Oefening: Stilte

  • Stap 1. Terwijl je rustig ademt, stel je dan voor dat je adem je gedachten en emoties vertragen. Hoe vaker je dit oefent hoe beter het gaat.
  • Stap 2. Terwijl je wellicht meer ontspanning ervaart, straal dit uit naar je innerlijke omgeving, en verbind je met je hart energie.
  • Stap 3. Terwijl je in deze staat van ontspanning fungeert, vraag je je hart om advies of leiding of wat je je hart dan ook wilt vragen.
  • Stap 4. Als er gedachten opkomen, zeg dan ‘dank je wel’ en duw ze niet weg. En ga weer me je aandacht naar het ademen van liefde en vrede in stilte.
  • Stel je stilte voor als een vredige plek waar je zit. Als er gedachten opkomen, duw er dan niet tegenaan. Concentreer je terloops op het ademen van liefde en vrede in de stilte.

Terwijl je de dag doorgaat, helpt stilte om te voorkomen dat je ongeduldig of andere minder fijn voelende emoties ervaart.

Oefening 5, cultiveren van dankbaarheid in de verpleegkunde (zorg met intentie)

Door de eisen die aan zorgverleners worden gesteld, haasten we ons van persoon tot persoon om in hun behoeften te voorzien, vaak zonder dat volledig aanwezig bij de ervaring. Als gevolg hiervan kunnen we kansen missen om contact met hen te maken en na te denken over de gave van dit contact. Met slechts een korte pauze voor een ontmoeting, kun je de ervaring die je op het punt staat te hebben veranderen, zowel voor jezelf als voor de persoon aan wie je zorg verleent.
1) Vertraag voor elke ontmoeting, haal een paar keer diep adem en gun jezelf de tegenwoordigheid van geest om echt te zien waar de cliënt mee worstelt.
2) Terwijl je ademt, zou je kunnen overwegen om in stilte een eenvoudige zin of bevestiging te herhalen om jezelf te aarden, zoals “Ik ben dankbaar dat ik een rol mag spelen in de zorg voor deze persoon” of “Dankbaar dat ik aanwezig mag zijn en me inleven in iemands ervaring.”
3) Begroet ze met een zachte glimlach. Bedank ze bewust dat je betrokken bent geweest bij hun leven op deze belangrijke tijd. Geef de tijd om die uitwisseling van dankbaarheid te voelen.
4) Neem de stroom van emotie in je op en laat dit gevoel je kracht en mededogen geven om je dag voort te zetten en te gaan over dit belangrijke werk. Laat de ervaring je herinneren aan de schoonheid van menselijke interactie, de gedeelde strijd en vreugde.
5) Dank voor de ontmoeting.

Oefening 6, cultiveren van dankbaarheid in de verpleegkunde (organisatorische actie)

Een dankbaarheidshuddle biedt collega’s een geweldige kans om dingen te verzamelen en te delen waarvoor ze dankbaar zijn.
1) Maak tijd vrij voor deze activiteit tijdens een personeelsvergadering of tijdens vergaderingen wanneer verpleegkundigen beginnen of hun dienst beëindigen en als groep bij elkaar komen.
2) Eén voor één, moedig aan om één ding hardop te zeggen waar ze dankbaar voor zijn op het werk of één ding dat ze waarderen aan werken met een collega. Het is belangrijk om de dankbaarheid gericht te houden op het werk.
3) Wanneer iemand wordt bedankt door een collega, kan hun reactie eenvoudig zijn: “Graag gedaan.”
4) Het is niet nodig dat iedereen meedoet elke keer dat je een Gratitude Huddle hebt of dat iedereen elke keer erkenning krijgt.
5) Sluit de oefening af door te vermelden dat we deze alledaagse momenten van goedheid of vriendelijkheid vanwege de drukte van ons werk soms niet zien, maar ze zijn de hele tijd om ons heen aan de gang. Door ze te erkennen, worden we eraan herinnerd om tijd vrij te maken en elkaar dankbaarheid te bieden.
6) Moedig het personeel aan om de dankbaarheid die ze hebben ervaren op te schrijven door herhaaldelijk te oefenen met deze huddle gedurende de dag, zodat ze het kunnen delen in een toekomstige huddle of met de naderende dienst als een weerspiegeling van goede dingen van die dag.

Oefening 7, cultiveren van dankbaarheid in de verpleegkunde (Dankbaarheidsmuur)

Creëer een ruimte waar collega’s de positieve bijdragen, werk-gerelateerde prestaties kunnen erkennen en zinvolle inspanningen van anderen. Hang een groot prikbord of groot blanco papier op een opvallende plek, samen met post-it notities (of briefpapier met punaises) en markeringen in de buurt. Wees creatief: je kunt een papieren bulletin-boom maken met bladvormige post-its. Gebruik alle vormen en ontwerpen die je team aanspreken en maak de ruimte aantrekkelijk. Plaats een klein instructieblad in de buurt.
Nodig collega’s uit om positieve notities en uitingen van dankbaarheid op het prikbord te plaatsen. Nodig mensen uit om even stil te staan en een moment te nemen om na te denken over een vriendelijke of onbaatzuchtige daad die ze hebben gezien of meegemaakt.

dankbaarheid in het ziekenhusi

Beluister podcast serie

Elke dag ervaren miljoenen verpleegkundigen in het hele land buitengewone stress en andere gevolgen voor hun geestelijke gezondheid en welzijn terwijl de pandemie voortduurt. De American Nurses Foundation lanceerde het Well-Being Initiative om middelen aan te bieden die zich richten op de zorg voor verpleegkundigen terwijl ze onvermoeibaar voor anderen zorgen. Klik hier voor meer info.

Over de schrijver
Sheila Neijman is psycholoog & gelukscoach. Zij helpt mens en organisatie groeien naar een hoger geluksbewustzijn.
Reactie plaatsen