Emotionele en psychische pijn is net als fysieke pijn een niet te vermijden component van het menselijk bestaan. Het is vaak een diep gewortelde pijn met gevoelens die we liever niet willen voelen. We zoeken naar afleidingen om weg te vluchten van dit gevoel. We komen thuis van een drukke dag, voelen de druk, maar pakken de afstandsbediening om afleiding te zoeken. Hoe ontstaat deze pijn en wat kunnen we er aan doen?
Er zijn twee vormen van pijn. Aan de ene kant kun je pijn ervaren dat zich in het nu afspeelt, bijvoorbeeld door een ervaring of situatie van dit moment. Aan de andere kant kun je pijn ervaren vanuit het verleden wat nog steeds geactiveerd wordt in het nu. Deze pijn komt voort uit ons onbewuste. Deze opgebouwde pijn blijft actief in ons systeem als we deze niet durven voelen en doorleven.
Je cellen hebben een celgeheugen waarin fysieke of emotioneel trauma wordt opgeslagen. Noem het je pijnlichaam. Zodra je pijnlichaam in het nu geactiveerd wordt, schiet je in je overlevingsmechanisme. Dit gebeurt in milliseconden. Elke negatieve ervaring die wij hebben meegemaakt in ons verleden, blijft een biochemische reactie oproepen. Het vereist geen jaren van Freudiaanse therapie om de pijn vanuit het verleden te wissen. Je hoeft ook niet elke pijnlijke herinnering te doorleven. Het gaat om de energie in het nu te ontladen en daarmee onszelf te herstellen. Energie wat vast zit, wil weer bewegen.
Transformatie begint bij het toestaan om lichamelijke gewaarwordingen te voelen. Mijn ervaring is dat voor veel mensen dit al een bijzonder grote stap is. Dit is een uitdaging omdat het geen mentale ervaring is, maar een fysieke ervaring. Daar komt geen taal aan te pas.
Hoe maak je contact met je lijf?
Contact maken met je lijf doe je in stilte. Je richt je aandacht naar binnen. Misschien word je je eerst bewust van al je gedachten in je hoofd. Laat dat er gewoon zijn, biedt er geen weerstand aan. Wellicht lukt het om je gewaar te worden van eventuele spanning in je lichaam, misschien je schouders, je nek of voel je ergens anders wat onbehaaglijke spanningen of een rusteloos gevoel. Misschien voel je tintelingen of emoties als irritatie of onrust. Laat je lichaam jou vertellen wat zij er van vindt. Misschien vind je het vreemd om contact te maken met je lichaam, of een aantal minuten in stilte jezelf gewaar te zijn. Forceer niets. Ga jezelf niet analyseren of verklaren zoeken, ik nodig je uit om alleen contact te maken met wat je voelt.
Als je weinig contact hebt met je lichaam zal deze oefening moeilijk zijn, wellicht ervaar je in het begin weinig tot niets. We hebben namelijk nooit geleerd dat we op deze manier met ons lichaam kunnen omgaan. Dit leer je niet op school en op werk al helemaal niet.
Vind je het wel gemakkelijk om contact te maken met je lichaam, kijk of het je lukt je niet te hechten aan wat je voelt, alleen maar gewaarworden. Wellicht ontvang je informatie in beelden, woorden of emoties. Het vermogen om aandacht te geven aan je lichaam helpt je om beter te leren luisteren naar je lichaam. Een instrument om jezelf beter te leren kennen en contact te maken met meer dan alleen je hoofd.
Waarom vinden we voelen zo moeilijk?
Hier zijn natuurlijk verschillende redenen voor. We hebben het nooit goed geleerd of misschien beter gezegd: we hebben het afgeleerd. Hoe we ons voelen en het ervaren en uitten van deze gevoelens, is wellicht wel als baby of kleuter toegestaan, maar niet als volwassene. We hebben geleerd om ons rationele brein te ontwikkelen en dat wat we voelen steeds meer te verdringen of te negeren. Want gevoelens zijn lastig en ingewikkeld. Hoe vaak gebeurd het heden ten dage nog steeds dat wanneer een kind boos is, gestraft wordt en naar zijn kamer moet? Of als een jongen huilt hij zich niet moet aanstellen? Er heerst nog steeds een mentaliteit van:”niet aanstellen”. Er heerst een cultuur waarin we sterk geleerd hebben om onze gevoelens te onderdrukken.
Aan de andere kant hebben we het zo druk, dat we geen tijd nemen om te voelen. Gewoon vijf minuten per dag zitten en contact maken met ons lijf, wie doet dit nog? En toch lopen er steeds meer mensen vast omdat ze geen tijd hebben voor hun gevoelens. Juist in deze drukke hectische tijd is verbinding maken met je lichaam essentieel.
Gevoelens binnen organisaties.
In organisaties heerst een mentaliteit dat gevoelens en emoties niet thuis horen op de werkplek. En dat terwijl er op veel werkplekken weerstanden en negativiteit voelbaar zijn of een angstcultuur en macht overheerst. Een bewust leider zou op de hoogte moeten zijn van de weerstanden in het team. Waarom? Omdat weerstanden en angstcultuur ervoor zorgen dat medewerkers in de overlevingsmodus terecht komen. Het creatieve brein wordt verminderd en negatieve emoties krijgen de overhand. Emoties en weerstanden geven de meeste stress op de werkplek en kosten een organisatie miljoenen euro’s. Ziekteverzuim en verminderde arbeidsproductiviteit is het gevolg.
Herinneringen
Het is essentieel te begrijpen dat de primitievere delen van ons brein gericht zijn op overleven. Verbinding maken met ons instinct en emoties is net zo belangrijk als verbinding maken met ons cognitieve rationele brein. In ons onbewuste emotionele brein zitten veel herinneringen opgeslagen, alsmede in onze cellen van het lichaam. Herinneringen zijn geen feitelijke opnames van gebeurtenissen, maar gefilterde informatie. Deze, vaak onbewuste herinneringen, worden dagelijks geactiveerd.
Elke keer als jij gevaar ervaart of je bedreigd voelt of afgewezen, of dit nu op werk is omdat je het gevoel hebt dat je manager je niet waardeerd, of in de relationele sfeer, word je energiesysteem geactiveerd. We zijn ook hyperwaakzaam op deze bedreigingen of afwijzingen, waardoor we het ook in stand houden. Je lichaam komt instinctief in de noodzaak zichzelf te verdedigen. Je ontwikkelt een chronische psychische pijnspiraal. Onze rationele brein zal ook redenen vinden voor elk gevoel van bedreiging.
Ons brein werkt helaas niet als een video-camera zegt Elizabeth Loftus, zij noemt dit ‘distorted memory’. We zijn slecht in staat om informatie volledig zuiver te reproduceren. We nemen bits en bytes van diverse ervaringen en dit wordt tot één ervaring gereproduceerd. Daarom geloven we soms dat een herinnering werkelijk waar is, terwijl dat meestal niet zo is.
Naïef realisme
Mensen hebben het idee dat de wereld is zoals zij het waarnemen. Einstein zei daarom ook: Realiteit is een illusie. De wereld is opgebouwd uit een oneindigheid van energievelden. Niets is daarom wat het lijkt. Er is dus geen één op één relatie tussen wat wij waarnemen en de werkelijkheid. Iedereen filtert op zijn eigen unieke manier. Problemen ontstaan in relatie met andere mensen die ons, vaak onbewust, triggeren.
Door weer opnieuw contact te maken met je lichaam ontstaat meer ruimte en veerkracht in jezelf. Je hebt dus moed nodig om weer te durven voelen. Het gaat namelijk niet over een mentale waarheid, of je je nu afgewezen voelt of niet, of je overtuiging nu waar is of niet, of dat jij gelijk hebt of de ander, het gaat om contact maken met de afwijzing en gevoelens in jou. Als je leert om lichamelijke gewaarwording te voelen, ermee in contact te komen, hoef je de energie niet meer te verdringen. Hierdoor ben je in staat om veel beter je volledig potentieel en aangeboren vermogens te benutten.
Herkennen van onze emotionele en lichamelijke reacties is een essentiële sleutel tot een betere zelfkennis en leidt tot keuzes die niet alleen in harmonie zijn met onze innerlijke zelf, maar gunstig zal zijn op de lange termijn.
