Destructieve emoties zijn emoties die niet alleen schadelijk zijn voor onszelf, maar ook voor anderen. Dankzij de moderne technologie kunnen wetenschappers ons laten zien hoe emoties als boosheid of woede zich door de hersenen verspreidt.
Waar komen de emoties vandaan?
Kijk er eens filosofisch naar! Alles in ons lichaam verandert, maar ook onze geest. We doen dagelijks nieuwe ervaringen op en we hebben de mogelijkheid te transformeren. Ondanks dat wij als mens voortdurend in verandering zijn, is er een “ik” of een “identiteit” die manifest lijkt en onze emoties bepaalt.
We ervaren deze “ik” of “identiteit” als bijzonder sensitief/kwetsbaar en we bewaken deze “ik” alsof het een kluis vol met geld is. Aan de ene kant wil deze “ik” van alles verlangen, waardoor het zich gelukkig voelt. Aan de andere kant wil deze “ik” van alles beschermen, als iets een bedreiging vormt.
Je zou kunnen stellen dat ‘verlangen’ en ‘afkeer’ van wat ons gelukkig maakt of bedreigt een soort van universele emotie is. Deze emoties (verlangen en afkeer) zien we ook bij kinderen. Vanuit deze universele emoties ontstaan weer andere emoties.
- Haat ontstaat als we het gevoel ervaren dat ons geluk bedreigt wordt.
- Jaloezie ontstaat als we niet in staat zijn om het geluk van een ander te waarderen (We zijn bijvoorbeeld nooit jaloers op iemand die ziek is of pijn lijdt).
- Liefde ontstaat als we het gevoel ervaren daar gelukkig van te worden.
Deze universele emoties zijn sterk gerelateerd aan onze “ik”, en deze “ik” is bijzonder kwetsbaar.
Boeddhistische visie
De boeddhisten geloven dat deze “ik” een illusie is. Nergens in het lichaam is deze “ik” namelijk aantoonbaar. Zodra wij ons hechten aan deze “ik” zullen we het geluk niet vinden. Als we het niet meer nodig hebben onze “ik” te beschermen en te koesteren ontstaat er vrijheid en geluk.
Alhoewel iedereen destructieve emoties ervaart, betekent het nog niet dat deze emoties onze ‘natuurlijke staat van zijn’, zijn. Ze komen op: afhankelijk van onze omstandigheden, rode knoppen en onze aangeleerde gewoonten. Elke emotie is een proces dat door automatische taxatie in milliseconden beïnvloedt wordt door ons evolutionair en persoonlijk verleden. In deze taxatie voelen we dat we iets belangrijkst moeten beschermen (“ik”) waardoor een set van fysiologische verandering optreedt, wat uiteindelijk zichtbaar wordt in ons gedrag. Emoties coördineren diverse respons systemen.
Hoe stop je destructieve emoties?
Als we boos zijn of verdrietig lijkt het erop alsof we deze emoties niet kunnen beheersen. Alsof de emotie ‘ons overneemt’ en we machteloos zijn. Het lijkt erop alsof we niet kunnen ‘ingrijpen’. Met onze bewuste geest kunnen we dat wel degelijk. We voelen een emotie opkomen, juist op dit moment kunnen we met onze bewuste mind een andere keus maken.
Als we echter in staat zijn elke emotie gewaar te worden, des te sneller zal de emotie weer verdwijnen. We moeten de emotie dus zelf ‘aanpakken’ en niet negeren, onderdrukken of projecteren op de ander. Gewaar worden doe je in stilte, in meditatie, mindful zijn. Je kunt in stilte afvragen waar je de emotie voelt, of het een kleur heeft, of het verandert in kracht of niet enzovoort. Dit vergt uiteraard oefening. Oefenen om gezonde gewoontes aan te leren.
Naast het gewaar worden van je destructieve emotie, bestaat er ook altijd een tegengif voor elke emotie. Het is namelijk onmogelijk om dankbaar en boos tegelijkertijd te zijn. Elke emotie bezit dus informatie als je er naar durft te luisteren. Als jij jaloers bent, kun je als tegengif een eigenschap in jezelf gaan ontwikkelen om de ander iets te gunnen.
Een andere manier om destructieve emoties te reguleren is om ze te kanaliseren. Zo zijn er mensen die vanuit boosheid gaan schilderen, boetseren of sporten. Zo kanaliseer jij je emotie.
Waar je ook voor kiest, het resultaat is dat we ons steeds minder gaan identificeren met onze destructieve emoties. En als je lang genoeg oefent, kom je uiteindelijk tot de ontdekking dat je steeds minder destructieve emoties ervaart. Je hebt een mooie transformatie meegemaakt.
Wil je dit leren en meer in je kracht staan? Niet alleen leren hoe je aardiger kunt worden voor jezelf en je medemens, maar ook succesvoller en gelukkiger? Kijk dan eens of de opleiding voor gelukscoach bij je past. De opleiding leert jou om je terug te voeren tot een natuurlijke staat van geluk en dat hebben we in deze tijd hard nodig! Werken aan je geluksbewustzijn is een legitiem doel!
