Waar zit nou dat sociaal bewustzijn?

Waar zit dat nou dat sociaal bewustzijn? Het sociale brein en zijn meest fundamentele ontdekkingen is nog een jonge discipline, maar geeft ons veel bijzondere informatie.  De neurowetenschap heeft ontdekt dat mensen ingesteld zijn op contact, ons brein is in aanleg sociaal. De mens is een sociaal wezen en dat is ook zichtbaar in de hersenen.

Hoe meer we emotioneel verbonden zijn met de ander, hoe groter de wederzijdse uitwerking. De gevoelens die in deze interactie ontstaan hebben een effect op ons lichaam. Ze creëren hormonen die onze biologische systemen regelen. Er worden zelfs verbanden gelegd tussen onze meest stressvolle relatie en de werking van specifieke genen die het immuunsysteem reguleren.

Dus onze relaties zijn niet alleen verantwoordelijk voor onze ervaringen maar ook voor onze biologie. Ja, je leest het goed! Verbindingen met mensen gaan dus niet alleen om gezellig lachen met elkaar, maar heeft ook invloed op onze genen en immuunsysteem.

Goede relaties

Gezonde en gelukkige relaties hebben een gunstige uitwerking op onze gezondheid. Aan de andere kant hebben ongezonde relaties een ongunstige uitwerking op onze gezondheid. Het is dus van belang dat we in staat zijn om onze eigen emoties bewust te zijn en te kunnen reguleren om positieve relaties aan te gaan. Maar ook dat we ons omringen met positieve gezonde relaties.

Er bestaan dus verbanden tussen ongezonde relaties en toename van stresshormonen tot een niveau waarop bepaalde genen worden aangetast die virussen bevechten.

Neurowetenschap

Een zenuwcel die snel informatie in het brein overbrengt lijkt ons menselijk te maken, het maakt ons sociaal en empathisch, genaamd de spoelcel. Met hun lange, dikke uitlopers kunnen de cellen snel informatie doorgeven.  De spoelcellen blijken onze impulsieve sociale beslissingen te sturen en zijn bekend om hun rol in sociale banden en gevoelens van liefde. De mens is van nature goed en gericht op de ander.

Een ander soort hersencellen, de spiegelneuronen, registreert welke beweging iemand anders wil maken en wat hij voelt. Het zorgt ervoor dat wij ogenblikkelijk een beweging willen imiteren en mee voelen. Hiermee zijn we niet alleen in staat om aan te voelen wat een ander voelt, maar de stemming en houding van de ander heeft ook invloed op hoe wij reageren en ons voelen. We denken als het ware hetzelfde als degene die het feitelijk doet.

Wanneer mensen elkaar in de ogen kijken, vooral als ze elkaar erg leuk vinden, scheiden de hersenen dopamine af. Een stofje dat een rol speelt bij het ervaren van plezier en genot. Als je elkaar niet aankijkt, gebeurt dat niet.

Het sociale brein

Wellicht kunnen we stellen dat het sociale brein het enige biologische systeem is dat ons afstemt en beïnvloed wordt door de mensen om ons heen. Zodra we oogcontact, stemcontact, of huidcontact maken vindt er een verbinding plaats tussen die sociale breinen. Vanuit dit perspectief kunnen we ons waarschijnlijk wel voorstellen dat mensen die eenzaam en alleen zijn, sneller ziek worden. Het lijkt erop alsof we gemaakt zijn om ons te verbinden met anderen, het liefst op een gezonde manier.

Neuroplasticiteit

Maar het gaat nog verder. Ons brein is in staat om zich te herstructureren. Ons brein is plastisch. Sociale interactie speelt ook hier een rol in. Als je een manager hebt die jou hoort, of een partner die jou waardeert en hoort, met andere woorden: emotionele steun en support, zorgt ervoor dat ons brein positief verandert. Hoe we met elkaar omgaan is dus van belang voor ons intern en extern welzijn.

Sociale intelligentie

Intelligent omgaan met je emoties is van belang om gezonde relaties vorm te geven. En sociale intelligentie eveneens. Het laat ons verder kijken dan puur eigenbelang en levert een positieve bijdrage aan relaties zoals empathie, compassie en zorgen voor elkaar.

Gezonde relaties, of dit nu op werk is of binnen vriendschappen, oudersystemen of schoolsystemen zijn van belang in ons leven. De biologische invloed die we op elkaar uitoefenen is van belang voor onze gezondheid en geluk en op die van de ander. Relaties zijn dus niet zo maar relaties. Als mensen hun gif spuien op de ander heeft dat een effect. Het activeert in ons dezelfde onplezierige emoties. De acties van een ander hebben effect op ons, positief of negatief.

Iedere interactie heeft een effect, positief of negatief. Je kunt na een ontmoeting met iemand een positief gevoel of negatief gevoel hebben. Het bepaalt of we een goede of slechte dag hebben.

Elke sociale interactie creëert een effect. Als iemand naar je glimlacht heeft dat een effect. Als iemand boos naar je kijkt, heeft dat een effect. Vooral zeer gevoelige mensen raken gemakkelijk besmet in de interactie met de ander.

Emoties onderdrukken

Iedereen kent het effect wat ontstaat als een interactie niet positief verloopt. Soms stoppen we met praten of met een strijd te voeren, maar signalen wat we voelen kunnen we niet stoppen. Als het op emoties aankomt, zijn we niet in staat om niet te communiceren, want emoties zijn besmettelijk.

We kennen het gevoel als iemand net doet zich goed te voelen of zegt geen irritatie naar jou te voelen, maar onze sensitiviteit geeft andere signalen.

Een zijn

Freud constateerde ooit dat overeenkomsten tussen mensen gevoelens van verbondenheid oproepen. En dat onder deze overeenkomsten een gevoel heerst dat jij en de ander één zijn. Het gevoel van eenheid kunnen we vergroten door te werken aan empathie. Empathie opent de deuren naar de ander, naar gezonde relaties. Het zorgt ervoor dat empathie wederzijds wordt, dat mensen zich afstemmen op elkaar en met elkaar versmelten.

Deze ontmoetingen, of het nu eenmalig is, met je manager of partner, herinneren we ons tot op de dag van vandaag. Want iedereen wil gehoord, gewaardeerd of gezien worden. Het leven gaat over elkaar ontmoeten.

Professionele afstand mag wat mij betreft vervangen worden door empathie. Empathie schept een feedback loop doordat we aansluiting zoeken tussen onze wereldbeeld en die van de ander. Ons verlangen naar contact is een menselijke behoefte en elke sociale afwijzing doet net zo veel pijn als fysieke pijn.