Bijna een kwart van de Nederlanders zijn ongelukkig op het werk

Volgens net gepubliceerde cijfers van het Centraal Bureau van de Statistiek is bijna een kwart (24,1%) van de Nederlanders ongelukkig op de werkvloer.

Klachten van burn-out nemen nog steeds elk jaar toe, zo’n 1 miljoen van de werkende bevolking kampt met forse burn-out klachten. Kosten, een kleine 2 miljard aan stressverzuim. Aan de andere kant is slechts 12% van de Nederlandse werknemers bevlogen. Bevlogenheid gaat niet over hard werken maar over hart werken, vanuit een positieve motivatie. Je werkt, omdat je dat graag doet. Je voelt je fit en vitaal, vanuit een gezonde energie.

Veel werknemers bevinden zich in de zogenoemde ‘Hyperzone’ wat te maken heeft met gebruik maken van een ongezonde energie, een verkeerd energieverbruik. Te denken valt aan korte termijndoelen behalen, gericht op prestaties, eigenbelang en emotionele frustraties. Bereik je je doelen niet, moet je harder werken. Hierdoor lekt er een hoop energie weg op de werkvloer.

Onderpresterende werknemers

In een uitzending van Brandpunt plus op 24 april 2018 blijken de kosten van de onderpresterende werknemer nog hoger te liggen, namelijk op 3,6 miljard euro per jaar. Onderpresteren op het werk komt voor op alle niveaus waarbij de huidige prestatie vergeleken wordt met een bepaalde norm. Dit heeft effect op de energiehuishouding en uiteindelijk op het zelfbeeld.

Doorgaans wijt men onderpresteren aan een gebrek aan motivatie en mentale afwezigheid.  Ook de hoeveelheid prikkels die we dagelijks op ons afkrijgen kan leiden tot onderpresteren. Een andere reden om onder te presteren is ingebakken in de functie, elke functie is afgebakend, of juist onzekerheid over je takenpakket. Ook het beoordelingssysteem werkt onderpresteren in de hand, je wordt namelijk beoordeeld op vaardigheden en prestaties en niet op waardigheid. Presteer je goed, ben je een goede werknemer, presteer je onder de maat, ben je een slechte werknemer. Je kunt teleurgesteld raken in je werk, waardoor motivatie minder wordt. Emotionele vaardigheden spelen eveneens een rol alsmede sociale belangen en een fixed mindset of een groeimindset, waarbij je bewust minder doet (fixed mindset) omdat je niet gelooft in jezelf of je niet gezien wilt worden als ‘harde werker’ of je voelt je minder dan een ander.

Wat de reden ook is van onderpresteren, het is een gedragspatroon wat ‘iets anders’ nodig heeft om te veranderen. Het gaat er over hoe je leert ‘het beste’ uit de mensen te halen omdat de gevolgen van onderpresteren groot zijn. Naast het gedragspatroon kunnen ook lichamelijke, psychische en sociale problemen ontstaan.

Bijna een kwart van de Nederlanders zijn ongelukkig op het werk

Wat zou je kunnen doen om meer werkgeluk te creëren? Hierbij gaat het over het ontwikkelen van een mensgerichte cultuur die het emotioneel bewustzijn en het functioneren van de organisatie verhoogt, noem het een emotioneel intelligente organisatie. Een organisatie die naast het behalen van prestaties zich net zo verantwoordelijk voelt voor de menselijke maat, het welzijn en geluk van een ieder (werknemers, klant, maatschappij, leveranciers, netwerken enzovoort) is beter in staat het beste uit de mensen te halen.

Eerst zelfbewustzijn opbouwen wat bijdraagt aan de cultuur of het systeem waar we werken. In plaats van alleen rationaliseren of analyseren, eerst onderzoeken. Onderzoeken waarom je doet wat je doet, zegt wat je zegt en voelt wat je voelt. Hierdoor ontstaat integratie van emotioneel bewustzijn en ben je beter in staat om je af te stemmen op de ander. Want menselijk contact gaat over afstemmen, leiderschap gaat over afstemmen.

Natuurlijk is persoonlijke intelligentie ook belangrijk, toch blijkt dat investeren in emotionele vaardigheden een grote garantie zijn voor topprestaties en werkgeluk. En het mooie is dat je door te oefenen je emotionele vaardigheden kunt verbeteren. Enkele effecten:

• Je kunt beter omgaan met hoge werkdruk en stress
• Beter samenwerken met de interne en externe klant
• Effectiever onderhandelen
• Beter in teamverband kunnen werken
• Beter leidinggeven doordat je instaat bent je af te stemmen op je mensen

Iedere interactie die je op je werk onderhoudt, is een investering in de relatie. Je kunt hierbij tegoed opbouwen maar ook schulden. Door bewustzijn te gebruiken hoe je met jezelf en elkaar omgaat, kun je relaties versterken en stress verminderen.

Emoties hebben een sterk fysiologisch component

Mensen die hoog scoren op emotionele vaardigheden staan in contact met hun lichaam en een breed spectrum aan gevoelens en zijn afgestemd op de mensen om hen heen. Toch blijven we het moeilijk vinden, een manager met een ‘hart’. Het is echter een fabel dat we pure rationele wezens zijn die alleen maar logisch en zakelijk denken. We worden gedreven door emoties, dus kun je maar beter leren om ze te kunnen beheren. Want wie emotioneel intelligent is, kan zijn gevoelens voelen, beheren en reguleren en vooral beter met zijn medemens omgaan.

Top van de voedselketen

Wij staan aan de top van de voedselketen, wij hebben geen natuurlijke vijanden, behalve elkaar. Het darwinisme wordt de laatste jaren meer en meer veroverd door een nieuwe visie: ‘Het gaat niet meer over ‘survival of the fittest’, maar over evolutionaire eigenschappen die ten goede komen aan het hele systeem, vanuit verbondenheid’. Dit betekent dat er zich een nieuw perspectief voor de mensheid aandient, namelijk ‘gedijen voor iedereen’.

Dit betekent concreet dat we onze zelf gecreëerde systemen moeten herzien, omdat we nu onvoldoende gedijen. Elke dag gaan er duizenden bekwame mensen naar hun werk en ondanks hun inzet, werkt het niet meer in ons voordeel omdat de focus van organisaties op winst maken ligt. De macht van het geld en materialistisch denken speelt ons nu parten. We hebben ons onbewuste culturele paradigma’s eigen gemaakt, een collectieve illusie. We weten allemaal dat geld niet gelukkig maakt.

Toch zie je meer en meer dat er een nieuw paradigma ontstaat, Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde, noemt dit een verandering van tijdperk. De mensheid begint beetje bij beetje in te zien dat het anders moet. We hebben een samenleving gecreëerd bestaande uit de homo economicus en een bestraffingsmodel. Langzaam aan zie je een verschuiving ontstaan naar een leermodel of een bewustmodel. Het helpt ons de aandacht te vestigen op groei en verantwoordelijkheid te nemen om het een volgende keer beter te doen. We mogen leren van onze fouten. Bestraffen is onnatuurlijk, het draagt nimmer bij aan groei. Deze menselijke keuze hebben wij.

We zijn niet afgescheiden van elkaar en het is belangrijk dat we dit inzicht collectief gaan gebruiken. We hebben elkaar nodig vanuit verbondenheid. We hoeven elkaar niet te overheersen omdat een harmonieuze samenleving een samenleving is waarin iedereen gedijt. In plaats van ‘ik denk, dus ik besta is het wellicht,  ‘Ik heb lief, dus ik besta’.

Geluk kweken

Elk mens bestaat uit een systeem van biljoenen cellen die in harmonie met elkaar leven en samenwerken, niets werkt zo geavanceerd als de mens zelf. Als we een gezonde geest onderhouden is onze geest in staat om gezond te blijven en in harmonie met onszelf en de omgeving. We zijn dus in feite zelf een duurzaam systeem. Echter als we dagelijks stress ervaren, ontstaat er een structureel ontregelde stressrespons, waardoor we uit balans raken, niet goed meer kunnen nadenken of interacteren met onze omgeving, empathie of sociale interactie gewaar zijn en negatieve emoties minder goed kunnen reguleren. Een structureel ontregelde stressrespons heeft dus een effect op elkaar, net als geluk en emotionele intelligentie en als we daar meer aan werken, van binnenuit naar buiten toe, begint onze evolutie pas echt, maar dan duurzaam!