Een compliment of feedback, wat is effectiever?

Personeels opleidings plannen, 360 graden feedback, functioneringsgesprekken, een aantal voorbeelden uit de grote doos van instrumenten om het functioneren van medewerkers te bespreken en de onderlinge samenwerking te verbeteren. Het doel is altijd gericht op verbetering en groei.

In de tijd dat ik zelf nog als manager werkte, had ik altijd mijn vraagtekens bij het voeren van dit soort gesprekken. Niet alleen omdat ik het lastig vond om te vertellen waar de verbeterpunten lagen, maar ik constateerde dat het niet werkte. De beoogde groei kwam nauwelijks tot stand door deze instrumenten, sterker nog naar mijn idee werkte het eerder averechts.

Nu zijn we jaren verder en gebruiken we nog steeds dezelfde interventies in de hoop dat ze nu wel gaan werken. Gelukkig kunnen we door recente technologische ontwikkeling en inzichten in ons brein, voorzichtig stellen dat deze instrumenten onvoldoende werken. Ze bevorderen namelijk eerder angst in het brein dan groei.

Phil Dixon, Dr. David Rock and Dr. Kevin Ochsner publiceerden in het Neuro Leadership Journal: “Feedback interventions consume a significant amount of time, energy, and money, and create anxiety, both for the giver and the receiver”.

Met andere woorden: Deze instrumenten en interventies verbruiken een aanzienlijke hoeveelheid tijd, energie en geld, en het creëert angst, zowel voor de gever als de ontvanger.

Inmiddels weten we dat angst het voor mensen bijzonder moeilijk maakt om zichzelf emotioneel te reguleren wanneer zij zich bedreigd voelen. De beoogde verandering en groei worden juist gesaboteerd.  Mensen reageren eerder defensief dan open-minded. 

Dit heeft te maken met ons limbisch systeem en met name ons Amygdala. Het limbische systeem is een groep structuren in het brein, die betrokken zijn bij emotie, motivatie, genot en het emotioneel geheugen.  Bij elke bedreiging wapent ons brein zich volautomatisch tegen gevaar. De Amygdala legt verbanden tussen informatie die vanuit verschillende zintuigen afkomstig zijn en koppelt deze aan emoties. 

Bij angst neemt onze Amydala het denksysteem over en kaapt als het ware ‘emotioneel’ ons cognitieve brein. Het gevoel is er zo snel dat ons cognitieve brein niet de kans krijgt om te bedenken wat er bewust gebeurt. We reageren zonder na te denken.

Inmiddels weten we dat emoties besmettelijk zijn, zowel positief als negatief. Deze transmissie van emoties is geen fictie maar realiteit en vindt continu plaats, het is de basis van onze sociale interacties. Ik kan me dan ook nog heel goed herinneren tijdens mijn werk als manager dat er veelal een bepaalde negatieve stemming heerste in een periode van functioneringsgesprekken.

Emoties voelen wij in ons lichaam, het is een innerlijke beleving dat door een bepaalde situatie wordt opgeroepen of spontaan kan optreden. Emoties zitten niet alleen in je hoofd, ze zijn belichaamd. Elke emotie heeft een effect op je organen als je hart, je spieren en zelfs op hoe jij je verzorgd. Emoties zijn dus geen prive aangelegenheid. ze zijn voelbaar en zichtbaar.

Werken complimenten dan wel?

Positieve psychologie laat ons intunen op de andere kant van emoties, de positieve. De nieuwe manier van leidinggeven is ook coachen op de talenten en potenties in plaats van wat er alleen gerepareerd moet worden.

Elke emotie, positief of negatief, recreëert zichzelf in de volgende minuut. Als we boos of gefrustreerd zijn, zien we dingen in het kader van schuld. En dan neemt de schuld het over. Maar als we ons heerlijk voelen, dan is de volgende situatie ook gecreëerd en voelen we ons dankbaar. De dynamiek in emoties is dus groter dan alleen een losse emotie, het is een spiraal naar boven of naar beneden. Het één creëert het andere, het is besmettelijk. Negatieve bias maakt ons blind om positieve emoties te ervaren.

De negatieve bias is altijd aanwezig. En toch gebeuren er op een dag meer goede dan minder goede dingen.  Of we die positieve ervaringen ook tot positieve gevoelens laten zijn is een kwestie van trainen. Maar over het algemeen zijn er meer positieve emoties dan negatieve, als we ze maar willen zien.

Een van de positieve rimpeleffecten die ontstaan bij positieve emoties is: delen. We willen dit gevoel delen met anderen. Echter is het wel van belang een positief gevoel te krijgen na een compliment. Je moet kunnen ontvangen. Het is essentieel om op de juiste manier een compliment te geven. Geef vooral complimenten over de inzet, doorzettingsvermogen en moeite die mensen oppakken. Dit stimuleert juist zelfvertrouwen en een growth mindset (Carol Dweck).

Professor Barbara Fredrickson heeft onderzoek gedaan naar de ideale verhouding tussen positieve en negatieve communicatie. Woorden zijn niet slechts woorden, woorden roepen emoties op en emoties beïnvloeden onze performance.

De minimale verhouding is 3:1. Dat wil zeggen dat tegenover iedere uiting van feedback of negativisme, minimaal drie positieve gevoelens moeten staan. Dus ik zou zeggen: Deel vandaag eens een paar goede complimenten uit, maar wel op de juiste manier!