Dankbaarheid, ook op werk een must!

04 juli 2016

Alleen al het woord dankbaarheid of gratitude is een prachtig woord. Maar het is veel meer dan ‘een mooie klank’.

In het afgelopen decennium zijn de sociale, psychologische en fysieke voordelen ontdekt voor gezondheid en geluk, door het ervaren van dankbaarheid. Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar dankbaarheid. Dankbaarheid heeft een effect op je geluksgevoel en dankbaarheid interventies geven een verlichting van depressie.

Onderzoek van Robert Emmons en Sonja Lyubomirsky suggereren dat mensen gelukkiger en gezonder zijn als ze nadenken over het leven op ‘een dankbare manier’.

Dankbaarheid moet je ervaren, moet je voelen, ja…ook op werk!

Praten over dankbaarheid is niet hetzelfde als het ervaren van dankbaarheid. Net zo goed als dat praten over lachen niet hetzelfde is als ‘lachen’ ervaren. Door bewust en gedurende een langere periode te oefenen met dankbaarheid, zul je ervaren wat dankbaarheid in je leven kan betekenen. Als mensen gezamenlijk dankbaarheid interventies toepassen, heeft dit een cumulatief effect op elkaar.

Dankbaarheid is een intrinsieke eigenschap die iedereen bezit. Wetenschappers als Robert A. Emmons en Michael E. McCullough tonen aan dat dankbaarheid een positieve invloed heeft op mensen (The Psychology of Gratitude). Zij ontdekten dat dankbare mensen zo’n 25% gelukkiger zijn. Dankbaarheid heeft een instant effect op het verminderen van stress. Dankbaarheid zorgt er voor dat je uit je bevries- vecht- of vluchtmodus stapt, want ‘dankbaar zijn’ en ‘overleven’ gaat niet tegelijkertijd samen.

Dankbaar zijn op werk is toch een ‘hot topic’. Waarom moet je iemand dankbaar zijn op werk? Op de één of andere manier vinden we dat best moeilijk om dankbaarheid te tonen op werk, terwijl de benefits groot zijn. We kunnen wel in onze privé-leven dankbaarheid uitten, maar op werk blijft toch een lastig thema.

Uit een onderzoek blijkt dat 93% van respondenten het eens zijn met de stelling dat leiders die hun dankbaarheid uitten, meer succes bereiken in hun team. Het interessante aspect van dit onderzoek is dat bijna alle respondenten een goed gevoel kregen als een collega of manager dankbaar is voor het geleverde werk, maar slechts 10% hier ook daadwerkelijk uiting aan geeft.

Het lijkt wel een soort van taboe om dankbaarheid op werk te uitten. Een mogelijk reden zou kunnen zijn omdat werk een uitwisseling is van iets fundamenteel economisch. Je wordt namelijk betaald om je werk te doen.

Enkele tips:

Begin als manager of leider als eerste met het uitten van dankbaarheid. Werknemers willen dit graag in eerste instantie horen van hun baas. Werknemers kunnen zich onveilig voelen als ze hun dankbaarheid uitten terwijl hun baas dit niet doet. Dus begin al manager of leidinggevende!
Bedank ook de mensen die mogelijk nauwelijks bedankt worden voor hun werk. Het maakt niet uit welke functie of positie iemand heeft, uit je dankbaarheid aan iedereen die het verdient.
Streef naar kwaliteit, niet kwantiteit. Met andere woorden, het heeft geen zin om mensen te forceren dankbaar te zijn. Het gaat om spontaniteit van dankbaarheid te ontwikkelen en bevorderen vanuit authenticiteit. Als jij het goede voorbeeld geeft, zal het een cultuur gaan worden.
Als medewerkers bedankt worden voor hun werk, hebben ze ook de neiging dit door te geven of anderen te helpen. Logisch, als men dankbaar is over wat ik doe, ga ik ook meer doen!

Het creëren van een cultuur van dankbaarheid is misschien wel één van de beste strategieën om een veilige werkplek vorm te geven. Het bouwt mee aan een soort van psychologisch immuunsysteem, die ook in moeilijkere tijden steun biedt. Wil je nog een leuke quiz doen om te ontdekken of je in een dankbare organisatie werkt, klik hier.

Vandaag ben ik dankbaar

David Steindl-Rast, een monnik en interreligieuze geleerde stelt dat geluk wordt geboren uit dankbaarheid. Wat is het verband tussen geluk en dankbaarheid? Veel mensen zouden zeggen: ‘Heel eenvoudig. Als je gelukkig bent, ben je ook dankbaar.’ Maar denk nog eens na. Zijn gelukkige mensen ook werkelijk dankbaar? We kennen allemaal veel mensen, die alles bezitten om gelukkig te kunnen zijn en het toch niet zijn. Ze willen namelijk iets anders, of ze willen meer van hetzelfde. We kennen ook allemaal mensen die veel tegenslag hebben. Tegenslag die we zelf niet zouden willen hebben. Toch zijn ze intens gelukkig. Ze verbazen je met het geluk dat ze uitstralen. Waarom? Omdat ze dankbaar zijn. We worden dus niet dankbaar door geluk. We worden gelukkig door dankbaarheid. Als je denkt dankbaar te worden door gelukkig te zijn, denk dan nog maar eens na. Dankbaarheid maakt je gelukkig.

Maar af en toe krijgen we met iets heel moeilijks te maken. Als die moeilijkheid zich voordoet, is het een uitdaging om de kans te grijpen daar bovenuit te stijgen. Dat kunnen we doen door er iets uit te leren dat soms pijnlijk is. Bijvoorbeeld geduld oefenen. Er is ons verteld dat de weg naar vrede geen sprint is, maar meer een marathon. Dat vraagt geduld. Dat is moeilijk. Het kan ook zijn: opkomen voor je mening of je overtuiging. Dat is een kans die ons gegeven is. Te leren, te lijden, je laten horen, al die kansen zijn ons gegeven. Maar het zijn kansen en degenen die gebruik maken van die kansen, zijn degenen die we bewonderen. Zij maken iets van het leven. Degenen die falen, krijgen een volgende kans. We krijgen altijd weer een volgende kans. Dat is de prachtige rijkdom van het leven.

Dankbaarheid in ons brein

Met behulp van (f)MRI scans is aangetoond dat dankbaarheid een positieve invloed heeft op het functioneren van ons brein als geheel. Dr. Christina M. Karns of the University of Oregon omschrijft in haar onderzoek de relatie tussen de dankbaarheid, sociale redeneren, besluitvorming en de hersenen.

Dankbaarheid is het mentale gereedschap wat we kunnen gebruiken om onszelf de goede dingen te herinneren of te kijken in het nu. Het is een spotlight die we laten schijnen op andere mensen die het beste in ons naar boven halen. Het zijn onze zegeningen van het leven.

De John Templeton Foundation ondersteunt het onderzoek op een scala van onderwerpen, met inbegrip van de wetenschap en de praktijk van dankbaarheid. Het tellen onze zegeningen en dankbaar zijn, zijn twee belangrijke elementen van het dagelijks leven.

Binnen Nederland wordt ook onderzoek gedaan naar dankbaarheid. Lilian Jans-Beken is promovenda bij de vakgroep Levenslooppsychologie van de Open Universiteit en heeft ervoor gezorgd dat er twee valide Nederlandstalige vragenlijsten, beschikbaar zijn om onderzoek te doen naar dankbaarheid in Nederlandssprekende steekproeven.

Haar meest recente onderzoek toont aan dat het hebben van een dankbare houding psychische klachten niet zal verminderen als er eerder al psychische klachten aanwezig zijn maar dat een dankbare houding wel het welbevinden kan verbeteren, ongeacht de aanwezigheid van eerdere psychische klachten. Dit is belangrijk voor vervolgonderzoek om te kijken of door het toepassen van dankbaarheidsinterventies de dankbare houding verhoogd kan worden en daarmee wellicht toch psychische klachten te verminderen en welbevinden te verhogen .

Dankbaarheid toepassen

De meest bekende strategie voor dankbaarheid toepassen is het bijhouden van een dankbaarheid dagboek. Studies hebben een reeks van indrukwekkende voordelen ontdekt zoals beter slaappatroon, minder snel ziek worden en meer geluk door een simpele oefening: Het opschrijven waar je dankbaar voor bent.

Kies een tijdstip dat je wat meer ontspannen bent, bijvoorbeeld als je net in je bed ligt of even lekker op de bank gaat ontspannen. Bedenk drie tot vijf dingen of personen waar jij op dit moment dankbaar voor bent. Dat kan gaan over dingen die goed zijn gegaan, of doelen die je bereikt hebt, of je sterke punten. Of mensen waar je dankbaar voor bent, of die iets kleins of groots voor je gedaan hebben. Het kan dus gaan om iets alledaags, iets tijdsloos of iets groots. Wel blijkt dat als je dankbaar bent voor mensen, dat dit meer impact heeft dan dingen.

Hoe vaak je deze interventie kunt doen is geen eenduidige antwoord op te geven. Ik adviseer gemiddeld één keer per week, zo’n zes weken achter elkaar. Alsmede Sonja Luybomirsky geeft dit aan in haar onderzoek. Je geluksgevoel zal aanzienlijk stijgen. Maar wat voor de één werkt, hoeft niet voor de ander te werken. Dus kijk wat het beste bij jou past. Overdrijf het niet, dan wordt het al gauw iets wat eerder stress geeft en werkt het contraproductief. Na zes weken kun je een interval inlassen en het mogelijk na een paar maanden weer herhalen.

Je kunt ook online je dankbaarheid delen of zelf een dankbaarheidsgroep oprichten!

Een minder bekend fenomeen van dankbaarheid, het dankbaarheidsbezoek.

Er zitten veel voordelen aan het toepassen van dankbaarheid. Er is echter nog een aspect die deze voordelen versterken. Noem het een dankbaarheidsbezoek. Dit gaat als volgt:

Denk aan iemand die en positieve invloed op je leven heeft (gehad)
Bel of mail de persoon om een afspraak met hem of haar te maken
Schrijf in een brief waar je deze persoon dankbaar voor bent
Lees tijdens de afspraak de brief aan deze persoon voor

Het schrijven van de brief is belangrijk om de tijd te nemen om je gedachten en gevoelens op papier te zetten. Op deze manier dankbaarheid delen heeft een positief effect op alle betrokkenen. We nemen te weinig tijd om te delen aan elkaar waar we dankbaar voor zijn. Dus pak dit moment om dit wel te delen.

Vind je het moeilijk om dankbaarheid ook daadwerkelijk te voelen, kijk dan naar onderstaande video. Echt een moment om dankbaar te zijn voor wat de natuur ons te bieden heeft.

Bewaren