Grenzen

Voor balans en geluk in je leven is het belangrijk om grenzen te hebben. Grenzen gaat over begrenzen, een belangrijk onderdeel van zelfzorg en zelfvertrouwen. Een grens is een persoonlijke eigendomslijn die aangeeft voor welke zaken wij verantwoordelijk zijn. Met andere woorden; grenzen definiëren wie we wel en wie we niet zijn.

Wat zijn grenzen

Grenzen zijn richtlijnen en opgebouwd uit een set van geloofsovertuigingen, meningen, vroegere ervaringen en attitude. Grenzen zorgen ervoor een individu te helpen definiëren wat goed en niet goed is, of liever gezegd wat goed voelt of niet goed voelt. Het definiëren van grenzen helpt ons om te weten hoe we wel of niet behandeld willen worden door anderen.

Volgens Henry Cloud hebben grenzen invloed op alle terreinen van ons leven:

1. Lichaamsgrenzen helpen ons aan te geven wie ons mogen aanraken en onder welke omstandigheden zij dit mogen.
2. Mentale grenzen geven ons de vrijheid onze eigen gedachten en meningen te hebben.
3. Emotionele grenzen helpen ons met onze eigen emoties om te gaan en los te maken van schadelijke, manipulatieve emoties van anderen.

Volgens Nina Brown zijn er vier soorten persoonlijke grenzen.

1. Zachte grenzen: Mensen met zachte grenzen zijn gemakkelijk te manipuleren. Mensen met zachte persoonlijke grenzen praten gedrag van anderen vaak goed, zelfs als het hen schaadt. Als je zwakke grenzen hebt lopen mensen gemakkelijk over je heen.
2. Sponzige grenzen: Mensen met sponzige grenzen hebben een combinatie van rigide en zachte grenzen. Ze zijn onzeker over hun grenzen.
3. Rigide grenzen: Mensen met rigide grenzen zijn emotioneel en fysiek moeilijk toegankelijk. Vaak gaat het om mensen die mishandeld zijn.
4. Flexibele grenzen: Dit is ideaal. Mensen met flexibele grenzen bepalen wat ze binnenlaten en wat niet. Ze zijn niet gevoelig voor manipulatie of emotionele chantage.

Gezonde relaties, of dit op werk is of persoonlijk, zijn gebaseerd op flexibele grenzen. Ongezonde relaties zijn gebaseerd op angst, weerstand en niet begrenzen.

Ken je grens

Het (her)kennen van je grenzen is belangrijk voor je geluksgevoel. Grenzeloos zijn of je grens onvoldoende kunnen aangeven levert stress op. Hierdoor ervaar je meer negatieve emoties die je geluksgevoel saboteren. Flexibele grenzen leren stellen op zowel fysiek, mentaal als emotioneel niveau is een groeiproces.

Als je bijvoorbeeld ergens ‘ja’ tegen zegt, maar je ‘nee’ bedoelt of andersom en je daardoor schuldig gaat voelt, ga je je eigen grens over. Of als je anderen wilt behagen, of juist je mond dicht houdt,  terwijl je toch je stem wilt laten horen betekent onvoldoende grenzen. Of andermans ideeën steunen om geaccepteerd te worden in een groep, alsmede je laten aanraken terwijl je dat niet wilt, hebben allemaal betrekking op onvoldoende begrenzen. Je behoeftes niet kenbaar maken in welke vorm van relatie dan ook, mensen over je heen laten lopen enzovoort gaat over begrenzen.

Nieuwe gewoonte

Begrenzen gaat niet zo zeer om de ander, maar over jezelf. Als een ander jouw grens over gaat, overtreedt je daarmee je eigen grenzen. Je hebt dus moeite om bij jezelf te blijven en te voelen wat goed voor jou voelt. Je verlaat in feite jezelf. Grenzen gaan dus over gevoelens, grenzen zijn gevoelens. Omdat je gevoel altijd aangeeft dat je grens overschreden wordt. Als je in staat bent om je emotionele vaardigheden te vergroten weet je ook veel beter wat jouw grenzen zijn. Niet luisteren naar wat je voelt betekent dat je je eigen grenzen overgaat.

Grenzen leren stellen is vergelijkbaar met het aanleren van een nieuwe gewoonte. Dat betekent dat het moeite kost, je zal er wat voor moeten doen. Contact maken met je gevoelens is de belangrijkste stap. Luisteren naar je emotie, luister naar je lichaam. Je emoties en gevoelens geven aan wat jouw grens is.

Bewustworden

Het (her)kennen van je grenzen start met bewustwording van je behoeften, je waarden en wat je belangrijk vindt. Grenzen stellen is eigenlijk het tegenovergestelde van ‘over je heen laten lopen’ en ‘onvoldoende verbinding hebben met je gevoelens’. Het opschrijven van je behoeften en waarden,  zijn een belangrijke stap om je grenzen te ontdekken, maar vooral wat je voelt is essentieel. Weten wat jouw grenzen zijn omdat je voelt als daar overheen gegaan wordt. Niemand anders kan jou dit vertellen. Ga hier vervolgens flexibel en liefdevol mee om.

Door je eigen behoeften, gevoelens en waarden als uitgangspunt te nemen, leer je goed voor jezelf te zorgen. Goed voor jezelf zorgen heeft als neveneffect dat je met aandacht anderen kunt helpen en beter in verbinding staat.  Door grenzen te stellen, creëer je dus niet alleen duidelijkheid voor de ander maar vooral duidelijkheid en ruimte voor jezelf. Je leert jezelf en je gevoelens beter (her)kennen en bouwt daarmee zelfvertrouwen op en bouwt gezonde grenzen op.

Verwarring

Grenzen gaan uiteindelijk over flexibele en gezonde grenzen. Het gaat niet over een muur optrekken om uiteindelijk niet meer gekwetst te worden, dat zijn ongezonde grenzen. Je zit dan eerder in een vorm van weerstand. Een gezonde grens gaat niet over anderen mensen vertellen hoe zij zich moeten gedragen. Daar heb jij geen controle over, je hebt alleen controle over jezelf.  Een gezonde grens gaat niet over mensen veroordelen. Een gezonde grens gaat niet over je afsluiten voor vriendschappen of intimiteit, dat gaat over weerstand en niet over gezonde grenzen. Een gezonde grens gaat niet over een ander vertellen wat zijn grenzen zijn. Een gezonde grens gaat niet over je angsten voeden, door te vluchten of vechten. Een gezonde grens gaat niet over ‘niet aan jezelf werken’ uit angst om afgewezen te worden of angst om te groeien. Een gezonde grens gaat niet over de ander, het gaat over jou!

Een gezonde grens gaat over wat goed is voor jouw geluksgevoel. Als je deze gezonde grenzen bewaakt, bewaak je niet alleen je eigen geluk, maar ook dat van de ander. Grenzen evolueren. Ze zijn niet statisch net als dat ons gevoel niet statisch is. Uiteindelijk gaat het om je gevoelens en emoties te (her) kennen en je grenzen af te stemmen op je geluksgevoel.