Geluk is ‘hot’, niet alleen werkgeluk, maar ook persoonlijk geluk. In de media is er ook steeds meer aandacht voor Geluk.
Zo heeft Guido Weijers een theatertour voorstelling gegeven over ‘Masterclass Geluk’. In zijn voorstelling vraagt hij de bezoekers zichzelf een cijfer te geven op basis van een algemeen gebruikte definitie over Geluk namelijk ‘life satisfaction’ oftewel tevredenheid met je leven, levenssatisfactie. De schaal van levenstevredenheid luidt:
Alles bij elkaar genomen, hoe tevreden of ontevreden ben jij in je leven als geheel genomen op een schaal van 1 – 10 (1 = uiterst ontevreden 10 = uiterst tevreden)
De vraag is of levenstevredenheid hetzelfde is als Geluk? Doordat ik mij al jaren verdiep in geluk, is mijn conclusie overduidelijk ‘nee’, ondanks dat deze schaal als betrouwbaar wordt gezien.
Dit is verklaarbaar doordat levenstevredenheid voor een groot deel gaat over het ontmoeten van je verwachtingen. Dit blijkt bijvoorbeeld ook uit de Atlas voor Gemeenten waar Ede de meest gelukkige gemeente is. Dit komt onder meer doordat er relatief veel mensen werk hebben in Ede, gezond zijn, een prettige en veilige woonomgeving ervaren met rust en ruimte. Ook het in het bezit zijn van een koophuis, maakt gelukkiger dan huren. En alcohol drinkers zijn ook gelukkiger.
Levenstevredenheid lijkt meer te gaan over hoe mensen het leven ervaren. Oftewel, er wordt gesuggereerd dat iemand die tevreden is met zijn koophuis, gelukkiger is dan iemand die niet tevreden is met zijn woning. Het is mijn persoonlijke mening dat geluk en tevredenheid niet hetzelfde is en wat mij betreft mag het los gekoppeld worden van elkaar.
Levenstevredenheid is geen geluk
Door het stellen van deze simpele vraag, meet je niet hoe gelukkig iemand daadwerkelijk is. Het is eerder een cognitieve vraagstelling, wat gaat over je gedachten in het moment en het meet de emoties in het moment.
Zo kun je bijvoorbeeld tevreden zijn met je werk (bijvoorbeeld het hebben van een vaste baan, je salaris, een bepaalde zekerheid etc.) maar ben je niet gelukkig of betrokken op je werk.
Het is dus belangrijk om de vraagstelling over een x-periode te herhalen. Dan nog blijft de vraag staan of je daadwerkelijk geluk meet of alleen maar tevredenheid. Er is namelijk totaal geen consensus over de definitie van Geluk.
Welbevinden
Welbevinden is het geheel dat iemand geeft over zijn leven, inclusief leefsituatie en gemoedstoestand. Welbevinden bestaat uit:
- Subjectiviteit, het gaat om de eigen ervaring van de persoon
- Negatieve en positieve emoties
- Globale beoordeling van alle aspecten van een persoon ’s leven.
Ook welbevinden en geluk worden door elkaar heen gebruikt. Ed Diener ziet geluk als onderdeel van welbevinden.
Satisfaction With Life Scale (SWLS)
De SWLS, ontwikkeld door Ed Diener et al.(1985) wordt gebruikt om de globale levenstevredenheid als geheel te meten. Het omvat geen positieve of negatieve effecten gerelateerd aan verschillende levensdomeinen. De SWLS bestaat uit vijf uitspraken, zie lijst.
Deze vragenlijst wordt op grote schaal gebruikt.
Devalueren we geluk niet tot deze simpele vragenlijsten?
Opleiding voor Gelukscoach
In de opleiding voor Gelukscoach stel ik al enige jaren aan de deelnemers dezelfde vraag (Alles bij elkaar genomen, hoe tevreden of ontevreden ben jij in je leven als geheel genomen op een schaal van 1 – 10). Zij geven zichzelf over het algemeen een hoog cijfer variërend van een 8 tot een 9 of zelfs 10.
Ik stel de deelnemers ook al enige jaren de vraag:
Alles bij elkaar genomen, hoe gelukkig ben jij in je leven als geheel genomen op een schaal van 1 – 10
Vrijwel elke deelnemer geeft zichzelf dezelfde score als bij tevredenheid.
- Betekent dit dat geluk en tevredenheid samengaan?
- Of kun je ook gelukkig zijn en niet tevreden zijn?
- Of gaat het hier meer over de kwaliteit van je leven?
Dat is afhankelijk van hoe je geluk definieerd.
Wat is geluk?
Op de vraag wat geluk nu eigenlijk betekent voor elke individuele deelnemer van de gelukscoach opleiding volgt al jaren dezelfde opsomming:
- Gezondheid;
- Geld;
- Vrienden en goede sociale relaties;
- Leuk werk;
- Veiligheid;
- Vrijheid;
- Positieve emoties;
- Succes;
- Authenticiteit;
- Zingeving;
- Liefdevolle partner.
Je zou je kunnen afvragen of deze opsomming over Geluk gaat. Met andere woorden, als we de bovenstaande opsomming ervaren, hebben we het dan over geluk of over de kwaliteit van ons leven en levenstevredenheid.
Ook hier is het antwoord afhankelijk van hoe je geluk definieert.
World happiness report
Volgens het World Happiness report behoort Nederland tot de top 10 van meest gelukkige landen. Als je denkt dat geluk erover gaat hoe jij je leven ziet, dan scoren we hoog. Maar zien we het goed? Of gaat het meer over de vraag: ‘wat is geluk nou eigenlijk en hoe leven we geluk?’
Relatief gezien scoren we dus hoog op ‘geluk’.
Emotionele intelligentie
Eén van de fundamentals waar ik mij de afgelopen jaren in heb verdiept is emotionele intelligentie. Al jaren vraag ik mensen:
Hoeveel positieve dan wel negatieve emoties ervaar je dagelijks? En hoe ga je hier mee om?
De score is veel minder positief dan via de Life satisfaction scale.
Hoe verhoudt zich het vragen stellen tot Geluk en de opsomming die mensen geven over hoe zij hun leven zien?
Vrijwel iedereen die we ondervraagd hebben, ervaart één of meerdere van de onderstaande gevoelens wekelijks:
- Piekeren
- Zorgen maken
- Down gevoel
- Slecht slapen
- Lichamelijke pijn, variërend van matig tot ernstig
- Boosheid, frustratie en teleurstelling
- Stress
- Weinig tijd voor zichzelf
- Geïrriteerdheid
- Gevoelens van afwijzing
- Ongeduldig
- Niet gehoord worden
- Niet gewaardeerd worden
- Moeite met begrenzen
- Ongelukkig gevoel
- Enzovoort
Emoties onderdrukken, negeren en verstoppen
De meeste mensen leren van jongs af aan om positieve emoties te laten stromen en ‘negatieve emoties’ te onderdrukken of te negeren. De meeste mensen hebben niet geleerd wat ze nu precies voelen en hoe ze met emoties kunnen omgaan oftewel we zijn emotioneel niet altijd even behendig en hebben een niet goed ontwikkelde emotionele vocabulaire.
Aandacht geven aan je interne ervaringen, waaronder je minder fijn voelende emoties, maakt meestal op de korte termijn niet gelukkig. De stroom van gedachten, gevoelens en persoonlijke verhalen die onze persoonlijkheid vormen, zijn juist de beste leraren voor geluk. Emotioneel bewustzijn is zelfs een voorwaarde voor geluk.
<<Ik ben een erg rationeel en logisch nadenkend mens>>
Een uitspraak die ik regelmatig van mensen hoor, zeker binnen de trainingen op het werk. Ik noem het een programma die we in onszelf geïnstalleerd hebben en zijn gaan geloven.
Zo nemen we beslissingen meestal vanuit emoties. Ook al geloven we dat we louter rationeel het besluit hebben genomen, blijkt het voornamelijk gebaseerd te zijn op een emotie (Damasio).
Onze emotionele en intellectuele mechanismen werken samen en ondersteunen elkaar. Soms kunnen ze helemaal niet worden gescheiden. Oftewel er is logica in een emotie en vaak emotie in logica.
Waar hebben we de afslag gemist?
Vanuit de ‘tevredenheidsgedachte’ kan ik mij goed voorstellen dat als je leven op rolletjes loopt, je werk hebt, een goede gezondheid hebt, vrienden, een relatie, af en toe op vakantie kunt gaan, het lijkt alsof je gelukkig bent. Maar wat als er iets gebeurt? Hoe ga je dan om met de emoties die vrijkomen?
Onze cultuur is emotie vermijdend geworden. We hebben geleerd dat negatieve emoties ongezond zijn en deze moeten we zo snel mogelijk verdringen.
Als we leren te navigeren met onze emoties, ons er comfortabel bij voelen, leren we ook veerkrachtiger te zijn.
De focus op geluk, zoals we het nu omschrijven, werkt in de hand dat we alleen nog maar positief mogen denken. Emoties horen bij gelukkig zijn. Verdriet, boosheid en woede voelen we niet voor niets. Als we deze emoties onderdrukken, kiezen we er niet voor om ons bewustzijn te verhogen en te ontdekken wat er in onze innerlijke wereld gebeurd. Dit is essentieel voor geluk. Emoties verdringen heeft geen zin.
Boosheid is net zo belangrijk voor je geluk
Boosheid wordt vaak bestempeld als zeer negatieve en schadelijke emotie. In feite noemen we alle minder fijn voelende emoties negatief of destructief, maar dat zijn ze niet. Ze worden negatief, destructief en ongezond als je emoties onderdrukt en negeert. Dan worden ze giftig voor jezelf en je omgeving.
Als je boosheid durft te voelen kom je tot de ontdekking dat er een deel in jou is die met jou in conflict is. Het vraagt om bewustwording door te luisteren naar wat de emotie je wilt vertellen.
Wanneer je een rauwe emotie durft te voelen, te labelen (dus te benoemen dat je boosheid voelt) en beseft dat het je iets duidelijk wil maken, groei je als mens. Misschien volg je je waarden niet waardoor je boos wordt. Of vind je het moeilijk om te begrenzen waardoor je boos wordt. Hoe meer je je emoties kunt ervaren, hoe minder eng of bedreigend het wordt.
We denken dat we een beter mens zijn als we ons gelukkig voelen dan als we ons boos voelen. Het enige verschil is dat geluk beter voelt. Maar ook boosheid of welke emotie dan ook, kun je kanaliseren naar een hoger bewustzijnsniveau.
Emotioneel bewustzijn
Leren om te gaan met minder fijn voelende emoties geeft emotionele vrijheid. Je identificeert je niet langer met je emotie, maar wordt de emotie gewaar. Je luistert ernaar.
Hoe zou jij je voelen als je emoties niet meer hoeft te onderdrukken, ze niet ziet als slecht? Het gaat er namelijk niet alleen om wat je denkt, maar ook wat je voelt. Tenslotte is geluk ook een gevoel.
Wat kan boosheid jou vertellen?
Als je boos bent, wil je graag op een bepaalde manier behandeld worden. Je bent sterk genoeg om te beseffen wat je niet meer wilt. Boosheid kan ontstaan als we belemmerd worden in iets wat we graag willen doen of wanneer een ander ons mentaal of fysiek raakt.
We hebben dit allemaal ervaren. Iemand die onze grenzen overgaat en we boosheid voelen. Als we die boosheid onderdrukken wordt het ongezond. Door het niet te voelen gaan we onze boosheid op anderen projecteren, het wordt dan onze negatieve schaduw. We worden boos op iedereen, we gaan beschuldigen en bekritiseren.
Dit is wat we dagelijks zien gebeuren in onze maatschappij dan wel de wereld. We hebben allemaal een programma dat sommige emoties er niet mogen zijn.
Luister naar wat je voelt, word je bewust wat de boosheid jou wil vertellen. Voel de energie en word je gewaar van de boodschap. Als jij leert om het vuur in jou te durven voelen, vervolgens te kanaliseren naar je hart en dan te reguleren, ontstaat er een immense kracht, noem het geluk.
Gaat iemand je grens over en voel je boosheid? Word je bewust wat die grens jou wil vertellen, Misschien word je waarde overschreden. Door je bewust te worden kun je boosheid kanaliseren en op gepaste wijze uitten. Je kunt beslissingen nemen die gebaseerd zijn op je innerlijke kracht in plaats vanuit een impuls.
De wijsheid van je lichaam
Ons lichaam bezit een enorme wijsheid. Door weer te leren luisteren naar je lichaam, kun je emoties als navigatiesysteem gebruiken voor je leven. Het geeft aan wat goed voor je is of wat niet, wat er in jou aangeraakt wordt. Door te vertrouwen op wat je voelt en er naar te luisteren, maak je gebruik van je innerlijke wijsheid en leer je steeds meer op je intuïtie te vertrouwen.
Als je niet wilt voelen en luisteren naar je emoties, verbind je je nooit met jezelf als geheel!
Wat is geluk dan wel?
Geluk is volgens mijn visie dan ook het verhogen van je bewustzijn, vooral je emotioneel bewustzijn omdat we afgeleerd hebben onze emoties te voelen.
Geluk is geen tevredenheid of kwaliteit van je leven. Als we in staat zijn om ons bewustzijn te verhogen, waarbij onze emoties er gewoon mogen zijn, hebben we liefde voor onszelf en de ander als mens in onze totaliteit. We begrijpen ook dat elk mens emoties ervaart.
We projecteren onze emoties niet meer om de energie kwijt te raken, maar zijn in staat om elke emotie te kanaliseren naar ons hart. Dan weten we wat de emotie ons duidelijk wil maken. Door elke emotie in onszelf te reguleren, kunnen we de emotie ook op gepaste wijze uitten. vanuit ons hart. Dat maakt ons een beter mens, dat creëert een betere wereld en dat noem ik GELUK!
Gelukkig zijn leren in een paar dagen
Dit is één van de redenen dat je geluk niet kunt leren met wat simpele tips en tools of binnen 2 of 3 dagen een (werk) geluk training kunt volgen. Natuurlijk werkt dankbaarheid of vriendelijk zijn geluksverhogend. Maar als jij in een lager bewustzijn zit en je hebt je volledig geïdentificeerd met bijvoorbeeld verdriet, staat dankbaarheid zo ver van je af. Werk eerst aan je emotioneel bewustzijn, dan volgt de rest vanzelf.
